Năm 1850, nhà kinh tế học người Pháp Claude-Frédéric Bastiat xuất bản bài luận nổi tiếng của mình, “Ce qu’on voit et ce qu’on ne voit pas” hay “Điều gì được nhìn thấy và điều gì không được nhìn thấy”. Trong đó, ông lập luận chống lại “những nhà kinh tế học tồi”, những người chỉ nhìn vào hiệu quả ban đầu của các hành động, chứ không phải những kết quả về sau này.

Bastiat lấy ví dụ cửa sổ 1 cửa hàng bị vỡ. Để sửa nó, chủ cửa hàng phải thuê thợ làm kính. Bây giờ người thợ kính có tiền, và có thể sử dụng nó để mua những thứ khác. Như vậy, nền kinh tế đã được cải thiện, phải không?

Nhưng nó chỉ đưa ra những gì nhìn thấy được trên bề mặt, tiền đã chi tiêu và người làm kính được thuê, chứ không phải những điều không nhìn thấy sau này, rằng tiền đó nếu không dùng thay kính vô ích thể dùng để mua những thứ khác có ích hơn. Những nhà kinh tế học tồi lấy lí do từ điều “đã thấy” và lập luận rằng nên phá cửa sổ để kích thích nền kinh tế. Nhà kinh tế học khôn ngoan biết rằng đập phá các thứ chỉ làm con người xấu xí hơn.

Việc phá cửa sổ phản tác dụng là khỏi bàn. Song, trong đời sống công việc, nhiều người trong chúng ta lại chính là “nhà kinh tế học tồi” mà Bastiat đã cảnh báo. Ta tập trung vào năng suất , nhưng lại làm suy yếu khả năng làm công việc quan trọng mà người khác không nhìn thấy.

Hãy xem thử trường hợp một người ở lại văn phòng muộn hàng đêm, để cho mọi người thấy anh ta là một “người gánh team” như thế nào. Ngoại trừ điều này làm anh ta ngủ ít hơn và khiến anh ta uể oải. Anh ta bỏ lỡ thời gian dành cho đồng nghiệp, những người có lẽ đã giới thiệu anh ấy cho các dự án và sự thăng tiến. Anh ta không bao giờ có thời gian để suy nghĩ, và do đó không nghĩ ra những ý tưởng tuyệt vời có thể thúc đẩy anh ta tiến lên. Bất chấp sự cực nhọc của anh ấy, sự thiếu tiến bộ của anh ấy chỉ thuyết phục ảnh rằng mình đã không đủ chăm chỉ.

Hôm nay, tôi muốn xem xét câu hỏi của Bastiat vì nó áp dụng cho công việc của chúng ta. Những yếu tố vô hình nào ảnh hưởng đến năng suất của chúng ta để một thứ trông có vẻ lười biếng thực sự mang lại kết quả?

Những người đam mê năng suất thích thức dậy sớm. Thức dậy lúc 7 giờ sáng là chưa đủ với họ, có khi cần thức dậy lúc 6, 5 hoặc thậm chí 4h30 sáng.

Tất cả chúng ta đều khác nhau về thời điểm ngủ tự nhiên, vì vậy, dậy sớm có thể phù hợp với một số người. Nhưng đối với nhiều người khác, nó đang buộc chúng ta vào một nhịp điệu không tự nhiên dẫn đến việc ngủ ít hơn.

Ngủ là một ví dụ điển hình của một hoạt động hiệu quả trông có vẻ lười biếng. Giấc ngủ không chỉ giúp củng cố trí nhớ, nâng cao nhận thức và cải thiện tâm trạng của bạn, mà sự vắng mặt của nó là rất tai hại. Không ngủ đủ giấc, nhiều người trong chúng ta tin rằng mình đã “thích nghi” nhưng sự thật là hiệu suất nhận thức của chúng ta cứ tiếp tục giảm.

Ngủ ngon dẫn đến làm việc tốt hơn.

Một hệ quả khác của việc ưu tiên cái “thấy” hơn cái “không thấy” trong công việc là chúng ta coi nhẹ thời gian dành cho việc suy nghĩ. Vì người ngoài không biết ta đang nghĩ gì , nên những người hay nhìn xa xăm hoặc “đang nghỉ giải lao” thường bị coi là làm biếng.

Thực tế, đi bộ đường dài chỉ để suy nghĩ là một trong những điều hiệu quả nhất bạn có thể làm. Albert Einstein, khi mường tượng về những ý tưởng đằng sau thuyết tương đối rộng đã làm phần lớn việc suy nghĩ khi đi bộ đường dài. Thay vào đó, nếu ông bị buộc phải liên tục ra những bài báo tầm thường, để tỏ ra mình năng suất, toàn bộ hiểu biết của chúng ta về vũ trụ sẽ thật nghèo nàn.

Việc tám chuyện là dấu hiệu của sự lười nhác. Nhưng không phải vậy.

Trong cuốn “Enigma of Reason”, 2 nhà nghiên cứu Hugo Mercier và Dan Sperber, cho rằng con người không tiến hóa để suy luận tốt về mọi thứ một cách cô lập. Khả năng suy luận, logic và thấu hiểu của chúng ta được phát triển để giành chiến thắng trong các cuộc tranh luận, chứ không phải để xác định sự thật.

Điều này ngụ ý rằng khi bạn chỉ nghĩ về vấn đề một mình, thì việc đi đến kết luận chính xác sẽ khó hơn nhiều. Đối mặt với một “hội đồng”, bạn tận dụng được khả năng lý trí của mình theo cách chúng được thiết kế. Kết quả là, nhiều thông tin dường như không thể với được khi làm một mình lại thật hiển nhiên khi có sự tương tác với nhau.

Tất nhiên, giống như tất cả các cải tiến năng suất vô hình khác, cách này bị đánh giá là dở vì giao tiếp xã hội thường không tạo ra những đột phá về năng suất gì cả. Tuy nhiên, dành thời gian để trò chuyện về những vấn đề khó khăn với đồng nghiệp hiếm khi là lãng phí.

Giấc ngủ rất quan trọng. Đặc biệt là vào ban đêm khi bạn có thể bước vào giai đoạn ngủ sâu hơn, giúp củng cố trí nhớ.

Tuy vậy, cuộc sống không phải lúc nào cũng cho phép ta có giấc ngủ trọn vẹn. Đôi khi chúng ta sẽ thấy mình phải vật lộn để thức trong khi làm việc, hầu như không đạt được tiến bộ nào. Trong những trường hợp đó, ngủ trưa nên được coi là một cách hiệu quả chứ không phải là sự lười biếng lãng phí.

Một khó khăn khi chợp mắt vào buổi trưa là bạn ngủ quên và cảm thấy chệnh choạng sau đó (chưa kể đến lãng phí thời gian). Vì vậy, nếu bạn đang ở một vị trí mà ngủ trưa là một lựa chọn, bạn có thể sử dụng mẹo CHIẾC THÌA. Nó bao gồm việc ngủ với một chiếc thìa trong tay và không chạm đất. Khi bạn ngủ quá say, các cơ của bạn sẽ giãn ra, thìa sẽ rơi xuống và tiếng kêu lục cục sẽ đánh thức bạn.

“Giấc ngủ cà phê”, khi mà bạn kết hợp một giấc ngủ ngắn với một ly cà phê trước khi ngủ trưa cũng có thể kéo dài sự tỉnh táo của bạn. Sự kết hợp này hoạt động đặc biệt hiệu quả vì adenosine, chất khiến bạn cảm thấy buồn ngủ, bị loại bỏ khỏi các thụ thể sau một giấc ngủ ngắn, và các thụ thể được giải phóng sau đó có thể được “sạc” bởi caffeine, giúp bạn tỉnh táo.